We hebben een pak uitdagingen waar we met de regio voor staan, een pak uitdagingen waar we een antwoord op moeten geven. We botsen op grenzen van de welvaart, de aarde en de traditionele samenleving.
Demografische uitdagingen
Begin 2012 telde de regio Zuid-West-Vlaanderen (inclusief Wervik) 301.306 inwoners. In West-Vlaanderen waren er 1.169.990 inwoners. Tussen 2000 en 2012 kende onze regio met 1,8% de kleinste bevolkingsaangroei in vergelijking met de andere West-Vlaamse regio’s. Deze verwachte demografische aangroei in Zuid-West-Vlaanderen ligt beduidend lager dan gemiddeld in West-Vlaanderen (+4,3%) en in het Vlaamse Gewest (+ 3,9%).
Ook Zuid-West-Vlaanderen wordt geconfronteerd met de gevolgen van de vergrijzing. De prognoses voorspellen dat het aantal 65-plussers tussen 2007 en 2025 sterk zal toenemen met 28,4% tot 66.637 personen. Het aantal -15-jarigen kent tussen 2007 en 2025 een lichte toename van 3,6% tot 46.879 personen. Deze veranderende leeftijdsstructuur zet zich ook door in een daling van de potentiële beroepsbevolking met 3,8% tegen 2025. De doorstroomcoëfficiënt daalt tot 81,6% in 2025, wat betekent dat het aantal instromende jongeren (15-24 jaar) steeds minder volstaat om het aantal uitstromende ouderen (55-64 jaar) te vervangen op de arbeidsmarkt.
De uitdaging voor de regio ligt in het realiseren van demografische aangroei door verjonging.
Economische uitdagingen
Zuid-West-Vlaanderen is nog steeds een welvarende streek met sterke economische troeven. De stijging van het bruto binnenlands product per inwoner tot 32.926 euro in 2010 ligt aanzienlijk hoger dan gemiddeld in West-Vlaanderen en het Vlaams Gewest. De totale tewerkstelling in de regio steeg in 2010 naar 135.203 mensen, actiefals loontrekkende, zelfstandige of helper. De werkzaamheidsgraad van 67,9% van de beroepsbevolking en de jobratio van 77 jobs per 100 inwoners op arbeidsleeftijd (15-64 jaar) liggen vrij hoog. Zuid-West-Vlaanderen kenmerkt zich ook door een sterk kmo-weefsel, waarbij 63% van de ondernemingen minder dan 100 werknemers tellen. Ook wijst een toenemende oprichtingsratio op relatief meer starters in de streek.
Toch kent Zuid-West-Vlaanderen de afgelopen tien jaar een relatieve achteruitgang in de economische prestaties en in de werkgelegenheidscijfers. De regio telde in 2012 gemiddeld 7.737 niet-werkende werkzoekenden en kende een werkloosheidsgraad van 5,8%. Dit betekent een sterke toename van de werkloosheid van 26,2% in vergelijking met 2000, in het bijzonder bij de laaggeschoolden, de jongeren en de kansengroepen.
De economische uitdagingen voor de regio situeren zich echter ook op vlak van de uitbouw van het onderwijsaanbod, zeker binnen de speerpuntsectoren.
Klimaat- en energie-uitdagingen
Zuid-West-Vlaanderen heeft specifieke uitdagingen op vlak van klimaat en energie. In de regio stoten we jaarlijks 2.112.000 ton CO2 uit, ofwel 7,1 ton CO2 per inwoner. Particuliere woningen zijn de grootste energieverbruikers met 36,3%, daarna volgen mobiliteit en transport (29,4%), industrie (25,5%), handel en diensten (5,8%), en landbouw (2,5%). De CO2-barometer per type brandstof maakt duidelijk dat 30% van de CO2-uitstoot veroorzaakt wordt door aardgasverbruik, 25% door elektriciteitsproductie, 17% door diesel, 15% door stookolie, 12% met benzine, en 1% door steenkool.
De regio kampt met hoge energieprijzen, opgedreven door een prijshandicap op vlak van distributiekosten. Gerichte investeringen op vlak van energie-efficiëntie moeten meer toegevoegde waarde laten terugvloeien naar de regio. De hernieuwbare energieproductie bedraagt 1,1% van het regionaal verbruik, goed voor 23.210 ton vermeden CO2-emissies. Tegen 2020 dient de hernieuwbare energieproductie minstens vijf maal hoger te liggen. Slechts 41% van de Zuid-West-Vlaamse sociale huurwoningen voldoet aan de criteria van dubbele beglazing, dakisolatie en centrale verwarming. Het verhogen van de isolatiekwaliteit is tevens een cruciale factor in de bestrijding van de toenemende energie-armoede in de regio.
Een efficiënte aanpak van de klimaat- en energie-uitdagingen in uitvoering van de regionale energiestrategie moet van Zuid-West-Vlaanderen een klimaatneutrale regio maken tegen 2050.
Uitdagingen op vlak van armoede en zorg
Zuid-West-Vlaanderen wordt geconfronteerd met een toenemende armoedeproblematiek. De meting aan de hand van de Europese armoede-indicator wijst erop dat ongeveer 45.000 inwoners in armoede leven in de regio, ofwel 15% van het totaal aantal inwoners. Van de 93 kansarme buurten in West-Vlaanderen telt Zuid-West-Vlaanderen er 23, met in totaal 25.650 personen. De kansarmoede-index van Kind en Gezin stijgt van 5,3% in 2009 tot 7,2% in 2011, wat neerkomt op een jaarlijks gemiddelde van bijna 340 geboorten in kansarme gezinnen in onze regio.
Naar schatting maken 6.000 personen gebruik van voedselpakketten. Eind 2011 stonden 4.364 gezinnen op de wachtlijsten voor een sociale huurwoning bij de tien sociale huisvestingsmaatschappijen, en 1.080 gezinnen bij de drie sociale verhuurkantoren. Het blijft een belangrijke uitdaging voor de regio om op een efficiënte en transparante wijze het aandeel aan sociale woningen op te trekken van 8% naar 11% tegen 2020.
Het zorglandschap in Zuid-West-Vlaanderen kent ook heel wat uitdagingen om iedereen kwaliteitsvolle zorg te kunnen blijven aanbieden. De regio moet zich voorbereiden op een toenemende zorgvraag van 20,8% tussen 2010 en 2025.
Binnen de zorgsector worden 17.850 personen tewerkgesteld, wat gelijk is aan 16% van alle bezoldigde tewerkstelling in Zuid-West-Vlaanderen. Het aantal studenten verpleegkunde neemt de laatste jaren fors toe. Toch blijft het voor de zorgsector een grote uitdaging om voldoende gekwalificeerde medewerkers te kunnen inzetten, om te kunnen voldoen aan de toenemende complexiteit van de zorgbehoeften. Een andere belangrijke uitdaging voor de regio ligt in de uitbouw van de vermaatschappelijking van de zorg. Dit moet het mogelijk maken dat mensen met een zorgbehoefte langer en zelfstandig in de vertrouwde woonomgeving kunnen verblijven. De realisatie van deze doelstelling vereist innovatie en sterke partnerschappen op het gebied van thuiszorg en woonzorg op maat.
resoc